Esnaf-Tacir Ayrımı

Esnaf-Tacir Ayrımı/Mutabakat Komiteleri

Hem ticaret odasında hem de esnaf odasında kaydım var. Bir odadaki kaydımı sildirmek istiyorum, ne yapmalıyım?

 

5362 sayılı Kanuna göre esnaf ve sanatkârlar odasına kayıtlı olanlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki ticaret ve sanayi odasına, ticaret odasına, sanayi odasına, deniz ticaret odasına; bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf ve sanatkârlar odasına kaydedilemezler. Sermaye şirketlerinin ortakları, başkaca esnaf ve sanatkârlık faaliyeti olmadıkça, sadece şirket ortaklığı sebebiyle hiçbir şekilde esnaf ve sanatkârlar odalarına üye kaydedilemezler.

Hem esnaf hem ticaret odasına kayıtlı olmak mevzuata uygun değildir. Bu kayıtlardan birini sildirmek için Ticaret İl Müdürlüğüne başvuruda bulunulması, mutabakat komitesi toplanmasının talep edilmesi ve kişinin esnaf mı tacir mi olduğunun belirlenerek ilgili oda kaydının silinmesi gerekir.

 

Esnaf ve tacir ayrımına ilişkin mutabakat komitelerinde başvuru sahibi şahısların hangi döneme ait yıllık alış, satış tutarları veya gayri safi hasılatı dikkate alınmalıdır?

 

Esnaf-tacir ayrımı konulu mutabakat komitesi kararlarında, karara konu şahsın biten yıl içerisindeki yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatının dikkate alınarak mevcut yılda yayımlanan hadler ile karşılaştırılması gerekmektedir. Örneğin, 2020 yılı içerisinde alınacak mutabakat komitesi kararlarında karara konu şahsın 2019 yılına ait yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatının 2020 yılında belirlenen hadler ile karşılaştırılması gerekmektedir.

 

Mutabakat komitesine konu kişi esnaf sayılma hadlerini aşmış ancak bu hadlerin altı katını aşmamış. Bu kişi ticaret odasından esnaf odasına aktarılabilir mi?

 

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin birinci fıkrasındaki düzenlemenin istisnai bir uygulaması olarak 2007/12362 sayılı Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının "Esnaf ve sanatkâr ile tacir ve sanayicinin ayrımı" başlıklı 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, "esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt için zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların ise kayıtlarının, esnaf ve sanatkâr sicili marifetiyle ticaret siciline aktarılması," denilmek suretiyle mevcut durumda esnaf ve sanatkar odalarında kayıtlı bulunanların cirolarının anılan limitleri aşmaları durumunda şayet limitlerin altı katını geçmemeleri halinde esnaf ve sanatkar odalarında kayıtlı kalmayı talep etmeleri üzerine ticaret odalarına kayıt için zorlanmamaları gerektiği ifade edilmiştir.

Ancak, esnaf ve sanatkar odasında hiç kaydı bulunmayan ve belirtilen limitleri aşan şahıslar söz konusu limitlerin altı katını aşmadıkları gerekçesiyle ticaret odasından esnaf odasına aktarılamazlar.

2007/12362 sayılı Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararında düzenlenen “esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katı” ifadesi dikkate alınırken nasıl bir hesaplama yapılacaktır?

 

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin birinci fıkrasında yıllık olarak güncellenen limitler  esas alınarak karara konu kişinin aşağıdaki 1, 2 ve 3 numaraları bentlerden hangisi kapsamında faaliyet gösterdiği belirlenir:

1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 280.000 TL’yi veya satışlarının tutarı 390.000 TL’yi aşanlar;

 

2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 140.000 TL’yi aşanlar;

 

3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı, işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 280.000 TL’yi aşanlar;

 

2007/12362 sayılı Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının "Esnaf ve sanatkâr ile tacir ve sanayicinin ayrımı" başlıklı 1 inci maddesinin (a) bendine göre yukarıda verilen (1) ve (3) numaralı bentlerdeki nakdi limitlerin yarısı, (2) numaralı bentte yazılı nakdi limitin tamamı belirlenir:

 

1 numaralı bentte yazılı işleri yapanlardan yıllık alımlarının tutarı 140.000 TL'yi veya satışlarının tutarı 195.000 TL'yi,

 

2 numaralı bentte yazılı işleri yapanlardan bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 140.000 TL'yi,

 

1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 140.000 TL'yi, aşmayanların esnaf ve sanatkar sayılması gerekir.

 

Altı katına bakılması gereken tutarlar bunlardır. Yani;

1 numaralı bent kapsamında faaliyet gösteren kişi için 140.000 TL veya 195.000 TL’nin 6 katı

2 numaralı bent kapsamında faaliyet gösteren kişi için 140.000 TL’nin 6 katı

3 numaralı bent kapsamında faaliyet gösteren kişi için 140.000 TL’nin 6 katı hesaplanır.

Mutabakat komitelerinde komite üyelerince karar alınırken karara konu şahısların (esnaf veya tacir) tercih hakkı var mıdır? Bu şahıslar da komite toplantısına davet edilmeli midir?

 

Mutabakat komitelerinde kayıtlı olunması gereken odaya dair kararlar komite temsilcileri tarafından oy çokluğu ile alınır. Bu durumda, şahısların tercih hakkı yoktur ve komiteye davet edilmezler. Ancak başvuru dilekçelerinde kayıtlı olmak istedikleri odaya dair beyanları karar verilirken komite üyelerince değerlendirmeye alınabilir.

Yalnızca, 5362 sayılı Kanunun Geçici 8 inci maddesi uyarınca, büyükşehir kapsamındaki iller dahilinde şahısların ilçe odasına mı yoksa il merkezindeki odaya mı kayıtlı olmak istediklerine dair tercih beyanlarının alınması zorunludur. Bu durumda, şahıslar komite toplantısına davet edilebilir veya yazılı beyanları talep edilir.